Sinüzit Ameliyatı Nasıl Olur?

(Prof. Dr. Gediz Murat Serin – Kulak Burun Boğaz Uzmanı, Teşvikiye KBB)

Sinüzit çoğu zaman basit bir nezle, grip ya da alerji atağı ile başlar; fakat süreç uzadıkça burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, baş ve yüz ağrısı, koku kaybı ve sık enfeksiyonlarla hayat kalitesini ciddi şekilde bozan bir tabloya dönüşebilir. Uzun süren ilaç tedavilerine rağmen düzelmeyen, tekrarlayan sinüzit ataklarında gündeme gelen kalıcı çözüm seçeneklerinden biri endoskopik sinüs cerrahisi, yani halk arasındaki adıyla sinüzit ameliyatıdır.

Bu yazıda, İstanbul’da uzun yıllardır endoskopik sinüs cerrahisi uygulayan bir KBB uzmanı olarak, “Sinüzit ameliyatı nasıl olur, kimlere gerekir, ameliyat ve sonrası süreçte sizi neler bekler?” sorularını hem anlaşılır hem de bilimsel temeli güçlü bir dille anlatmaya çalışacağım.

Sinüzit Ameliyatı Hangi Hastalara Gerekir?

Her sinüzit hastasına ameliyat önermiyoruz. Pek çok hasta, doğru planlanmış ilaç tedavisi, burun spreyleri, tuzlu su yıkamaları ve alerji kontrolüyle ameliyata gerek kalmadan toparlayabiliyor.
Sinüzit ameliyatı daha çok şu durumlarda gündeme gelir:

• 12 haftadan uzun süren kronik sinüzit
• Sık tekrarlayan ve her defasında antibiyotik gerektiren sinüzit atakları
• Burun içinde polip (et parçası) oluşumu
• Sinüs tomografisinde sinüslerin doğal çıkış yollarının kalıcı olarak tıkalı görünmesi
• Koku kaybı, yüz ve baş ağrısı, geniz akıntısı, nefes alma güçlüğü gibi şikâyetlerin medikal tedaviye rağmen devam etmesi
• Sinüzite bağlı sık bronşit veya alt solunum yolu enfeksiyonu atakları

Kısacası:
İlaçlar, burun spreyleri, tuzlu su yıkamaları ve alerji tedavisi belirli bir süre boyunca düzenli şekilde uygulanmış; buna rağmen net bir düzelme sağlanamamışsa, sinüslerin drenajını ve havalanmasını kalıcı olarak düzeltmek için endoskopik sinüs cerrahisi gündeme gelir.

Ameliyat Öncesi Değerlendirme: Sadece Tomografi Değil, Endoskopi de Şart

Sinüzit ameliyatını planlarken üç temel basamağı mutlaka uyguluyorum:

1. Ayrıntılı Hikâye (Öykü)

• Şikâyetlerin ne zamandır sürdüğü
• Hangi ilaçları ne kadar süreyle kullandığınız
• Daha önce geçirdiğiniz burun / sinüs ameliyatları
• Alerji, astım, aspirin duyarlılığı gibi eşlik eden hastalıklar
• Sigara kullanımı, reflü, mesleki maruziyetler

Tüm bunlar, sinüzitin yalnızca bir enfeksiyon mu yoksa altta yatan daha geniş bir sorunla mı ilişkili olduğunu anlamamda kritik rol oynar.

2. Endoskopik Burun Muayenesi

İnce optiklerle (endoskoplarla) burun içini büyüterek, detaylı bir şekilde değerlendiriyorum. Bu sayede:

• Burun içinde polip var mı,
• İltihap hangi bölgeleri ve hangi sinüsleri tutmuş,
• Burun etleri (konkalar) ne durumda,
• Septum (burun orta duvarı) eğri mi, delik mi, daraltıcı bir etkisi var mı

gibi noktaları doğrudan görebiliyorum.

3. Sinüs Tomografisi (BT)

Sinüs tomografisi, ameliyatın haritasıdır. Tomografi ile:

• Hangi sinüslerin kapalı olduğu
• İnce kemik yapıların durumu
• Anatomik varyasyonlar (dar alanlar, ek hücreler, daralmış sinüs ostiumları)

detaylı şekilde değerlendirilir. Ameliyat planını, bu tomografi kesitleri üzerinden adım adım oluşturuyorum.

Sonuç olarak:
Ayrıntılı öykü + endoskopik muayene + sinüs tomografisi birleştiğinde, kronik sinüzit tanısı netleşmiş ve medikal tedavi sınırına gelinmişse, sizinle sinüzit ameliyatının artılarını, eksilerini, risklerini ve ameliyat olmazsanız orta-uzun vadede nelerle karşılaşabileceğinizi açık bir dille konuşuyorum. Kararı mutlaka birlikte veriyoruz.

Endoskopik Sinüs Cerrahisi (ESS / FESS) Nedir?

Bugün sinüzit ameliyatı dendiğinde kastedilen işlem, çoğunlukla Endoskopik Sinüs Cerrahisi (ESS / FESS)’tir. Yaklaşık son 40–50 yılda ciddi bir gelişim göstermiş, günümüzde kronik sinüzit tedavisinde altın standart haline gelmiştir.

Endoskopik sinüs cerrahisinin temel hedefleri:

• Sinüslerin doğal boşalma ağızlarını (ostiumlarını) genişletmek
• Sinüslerin yeniden havalanmasını sağlamak
• Var ise polip ve iltihaplı dokuyu temizlemek
• Mukosiliyer sistemi (sinüslerin kendi temizlik mekanizması) yeniden aktif hale getirmek
• Sprey ve tuzlu su yıkamalarının sinüs içine ulaşmasını kolaylaştırmak

Bu ameliyat, sinüsleri “oyup yok eden” bir işlem değil; aksine tıkalı yolları açıp sinüs sistemini tekrar çalışır, nefes alırhale getiren fonksiyonel bir cerrahidir.

Gelişen teknoloji sayesinde:

• Yüksek çözünürlüklü kameralar
• Farklı açılara sahip endoskoplar (0°, 30°, 45°, 70°)
• Çok ince, sinüs cerrahisine özel aletler
• Gerekli hastalarda navigasyon (cerrahi GPS) sistemleri

kullanarak sinüsleri hem daha güvenli hem de daha kontrollü bir şekilde açmak mümkün hale gelmiştir.

Navigasyon sistemi, ameliyat öncesi çekilen tomografinin 3 boyutlu haritasını ameliyat sırasında kullanmamıza imkân verir. Bu sistem özellikle:

• Daha önce sinüs ameliyatı geçirmiş (revizyon) hastalarda
• Anatomisi bozulmuş, polipli veya tumoral olgularda
• Göz, beyin tabanı, optik sinir ve ana damarlarla komşu bölgelerde

hem güvenliği artırır hem de daha eksiksiz bir cerrahi temizlik yapmamızı sağlar.

Sinüzit Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Günümüzde sinüzit ameliyatı büyük oranda burun içinden, yani endoskopik sinüs cerrahisi (ESS / FESS) ile yapılır. Yüzde dışarıdan kesi veya iz olmaz.

1. Anestezi

Sinüzit ameliyatı genellikle genel anestezi altında yapılır.

• Ameliyat sırasında hiçbir şey hissetmez, görmez ve duymazsınız.
• Uyandığınızda tüm işlem tamamlanmış olur.

2. Burun Deliklerinden Kamera ile Giriş

Ameliyat sırasında:

• İnce endoskoplarla burun deliklerinden giriyorum.
• Görüntü, ameliyat mikroskopu gibi büyütülerek ekrana aktarılıyor.
• Bu sayede, sinüslerin en dar geçişlerini bile net bir şekilde görebiliyorum.

Eskiden yüz kesisiyle yapılan pek çok işlem, bugün burun içinden ve çok daha kontrollü şekilde yapılabilmektedir.

3. Tıkalı Sinüslerin Doğal Çıkış Yollarının Açılması

Ameliyatın ana amaçlarından biri, sinüsleri “kazıyıp çıkarmak” değil; doğal boşalma kanallarını yeniden açmak ve kalıcı havalanma–drenaj sağlamaktır.

Ameliyat sırasında:

• Polipler ve ödemli/iltihaplı dokular temizlenir.
• Sinüsleri burun içine bağlayan dar bölge (osteomeatal kompleks) açılır.
• Duruma göre maksiller, etmoid, frontal ve sfenoid sinüslerin girişleri genişletilir.
• Kapalı, hava alamayan sinüsler, burun içine anatomiyi bozmadan, geniş bir pencereyle açılır.

Böylece:

• Sinüs içindeki iltihaplı sekresyonlar rahatça boşalabilir,
• Hava giriş çıkışı düzelir,
• Topikal ilaçlar (sprey, yıkama) sinüs içine ulaşabilir,
• Uzun vadede basınç, ağrı, sık enfeksiyon gibi şikâyetlerde belirgin azalma sağlanır.

4. Aynı Seansta Septoplasti ve Konka (Burun Eti) İşlemleri

Kronik sinüzit hastalarının önemli kısmında sinüzit tek problem değildir. Sıklıkla:

• Septum deviasyonu (burun orta duvar eğriliği)
• Konka hipertrofisi (büyümüş burun etleri)

gibi eşlik eden yapısal sorunlar bulunur. Bu durumda sinüzit ameliyatıyla birlikte aynı seansta:

• Septoplasti (burun orta duvarının düzeltilmesi)
• Konka küçültme (radyofrekans, mikrodebrider veya endoskopik konka cerrahisi)

uygulayarak hem sinüslerin drenajını hem de burun hava yolunu kalıcı olarak iyileştirmeyi hedefliyorum.

Sinüzit Ameliyatı Ne Kadar Sürer?

Ameliyat süresi; hastalığın yaygınlığına, tutulan sinüs sayısına, polip varlığına ve beraberinde yapılan septum/konka işlemlerine göre değişir:

• Sınırlı sinüs tutulumu olan hastalarda: ortalama 1–2 saat
• Polipli ve çok sinüslü olgularda: ortalama 2–3 saat
• Aynı seansta ileri septum cerrahisi, rinoplasti veya ek işlemler varsa süre daha da uzayabilir.

Bu süreler ortalamadır; hastadan hastaya daha kısa ya da daha uzun olabilir. Ameliyat sonrası çoğu hastayı aynı gün odasına alıyor, genel durumuna göre aynı gün ya da ertesi gün taburcu ediyorum.

Sinüzit Ameliyatında Tampon Kullanılıyor mu?

Klasik, burun içini tamamen dolduran ve nefes almayı neredeyse imkânsız hale getiren kalın gaz tamponlar, modern sinüs cerrahisinde büyük ölçüde geride kaldı.

Güncel yaklaşımda çoğu zaman:

• Hava geçişine izin veren silikon splintler veya
• Kanamayı kontrol eden, burun içinde eriyebilen özel jeller

kullanmayı tercih ediyorum.

Böylece:

• Ameliyat sonrası nefes alma daha konforlu oluyor,
• Tampon çıkarma süreci, geçmişteki kötü deneyimlere kıyasla çok daha rahat geçiyor.

Silikon splint kullanıldıysa, genellikle 1–3 gün içinde kontrollü şekilde çıkarılıyor.

Sinüzit Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

İlk Günler

Ameliyat sonrası ilk günlerde:

• Burun tıkanıklığı,
• Hafif yüz dolgunluğu ve baş ağrısı,
• Ara sıra pembe–kanlı burun akıntısı

görülebilir ve bunlar çoğunlukla normal kabul ettiğimiz bulgulardır. Basit ağrı kesiciler genellikle yeterli olur.

Bu dönemde bir süre:

• Ağır egzersiz ve ağırlık kaldırmaktan,
• Çok sıcak duş, hamam ve saunadan,
• Ani öne eğilmekten

kaçınmanızı öneriyorum.

Burun Temizliği ve Kontroller

Sinüzit ameliyatının başarısında, ameliyat sonrası bakım en az ameliyat kadar önemlidir.

Bu nedenle:

• Düzenli aralıklarla endoskopik kontroller yaparak burun içindeki kabuk ve pıhtıları nazikçe temizliyorum,
• Size evde uygulayacağınız tuzlu su (serum fizyolojik) yıkama programı ve gerekiyorsa burun spreyleri veriyorum.

Bu dönemde tuzlu su yıkamaları, açılan sinüs yollarının tekrar tıkanıp kapanmasını engellemede kritik rol oynar.

1–3 Ay Arası

Ameliyattan sonraki haftalar ilerledikçe:

• Sinüslerin iç yüzeyi iyileşir,
• Havalanma ve drenaj stabil hale gelir,
• Sinüzit ataklarının sıklığı ve şiddeti, antibiyotik ihtiyacı, yüz ağrıları ve basınç hissi çoğu hastada belirgin şekilde azalır.

Eğer alerjik yapınız, sigara kullanımı, reflü veya eşlik eden başka faktörler varsa, bunların da kontrol altına alınması, ameliyatın uzun dönem başarısı için son derece önemlidir.

Sinüzit Ameliyatının Riskleri Var mı?

Her cerrahi girişimde olduğu gibi, endoskopik sinüs cerrahisinin de bazı riskleri vardır; ancak doğru endikasyon, iyi planlama ve deneyimli bir cerrahla bu riskler oldukça düşük seviyelerdedir.

Olası riskler arasında:

• Ameliyat sonrası burun kanaması
• Burun içinde yapışıklık (skar dokusu) oluşması
• Nadiren enfeksiyon
• Seyrek olarak göz çevresinde ödem ve morluk
• Çok nadir de olsa göz yapıları veya beyin omurilik sıvısı ile ilgili istenmeyen durumlar

sayılabilir.

Ameliyat öncesi muayenenizde, sizin için beklenen faydalar ile bu riskleri birlikte değerlendiriyor ve kararı beraber alıyoruz.

Sinüzit Ameliyatı Her Şeyi Tamamen Çözer mi?

Doğru seçilmiş hastada, doğru teknikle yapılan sinüzit ameliyatı:

• Sık enfeksiyonları,
• Uzun ve tekrarlayan antibiyotik kürlerini,
• Sürekli burun tıkanıklığı, yüz basıncı ve baş ağrısı şikâyetlerini

büyük oranda azaltır ve çoğu zaman yaşam kalitesini belirgin şekilde yükseltir.

Ancak unutulmaması gereken bir nokta var:

• Sinüsler yerinde kalır; biz kapıları açarız.
• Alerji, sigara, reflü, bağışıklık problemleri, septum eğriliği, burun eti büyümesi gibi faktörler sinüzit tablosunu besleyebilir.

Ameliyat, sinüslerin anatomik sorunlarını düzeltir; ama bu eşlik eden faktörler kontrol altına alınmazsa ilerleyen yıllarda zaman zaman hafif şikâyetler tekrar edebilir.

Bu yüzden sinüzit ameliyatını, doğru hastada, doğru zamanda uygulandığında tedavi sürecinin en önemli ve kalıcı basamaklarından biri olarak görmek daha doğrudur.

Sonuç: Sinüzit Ameliyatı, Burun İçinden, İz Bırakmadan Yapılan Bir “Yol Açma” Operasyonudur

Özetle:

• Sinüzit ameliyatı, burun içinden kamera ile yapılan, sinüslerin doğal çıkış yollarını açmayı hedefleyen modern ve fonksiyonel bir cerrahidir.
• Amaç, sinüsleri almak ya da yok etmek değil; yeniden nefes alabilen, kendini temizleyebilen bir sinüs sistemi oluşturmaktır.
• Doğru hastada, ameliyat sonrası daha rahat nefes almak, daha az enfeksiyon, daha konforlu uyku ve daha yüksek yaşam kalitesi mümkündür.

Eğer sizde de:

• Uzun süredir geçmeyen sinüzit şikâyetleri varsa,
• İlaçlara rağmen sık sık sinüzit atakları yaşıyorsanız,
• Çekilen tomografide sinüs tıkanıklığı saptandıysa,

detaylı bir endoskopik burun muayenesi ve gerekirse de sinüs tomografisi ile durumunuzu değerlendirip, sizin için en uygun tedavi seçeneğini birlikte planlayabiliriz

Prof. Dr. Gediz Murat Serin

KBB doktorluğu süresince birçok bilimsel araştırma yapan, yurtiçi ve yurtdışı toplantılarda konuşmacı, katılımcı ve düzenleyici olan Prof. Dr. Gediz Murat Serin, birçok yerli ve yabancı makale ve kitap bölümleri yazmıştır. Kulak Burun Boğaz Uzmanı olan Dr. Serin’in uzmanlık alanlarının başında burun hakkında tüm ameliyatlar (estetik, septum perforasyonu vb.), burnun tamamlayıcı organları (sinüsler ve hastalıkları), revizyon (düzeltici) burun estetikleridir. Bunların yanı sıra tüm baş boyun cerrahileriyle de ilgilenmekte ve ameliyatlarını gerçekleştirmektedir.