)
Septum Perforasyonu (Burun İçi Delik) Cerrahi Tedavisi (Onarımı)
Septum perforasyonu, yani halk arasında bilinen adıyla burun içi delik, burun orta duvarında (septumda) oluşan açıklıklardır. Tıbbi adıyla septal perforasyon olarak tanımlanan bu durum, hastalarda hem fonksiyonel hem de estetik şikâyetlere yol açabilir. Özellikle nefes alırken ıslık sesi, sık burun kanaması, kabuklanma, kuruluk, enfeksiyonlar ya da burun şeklinde bozulma gibi sorunlar yaşanıyorsa, cerrahi tedavi gündeme gelir.
Septum Perforasyonu Tedavi Seçenekleri
Septum perforasyonu kendiliğinden kapanmaz. Küçük ve şikâyet oluşturmayan deliklerde yalnızca nemlendirici spreyler veya pomatlar ile burun içi konfor sağlanabilir. Ancak belirgin şikâyetler varsa cerrahi onarım gerekir. Endoskopik (kameralı) ve mikrocerrahi yöntemler: Burun içi kamera eşliğinde daha hassas ve güvenli cerrahi onarım yapılabilir.
Başlıca cerrahi yöntemler şunlardır:
- Septal düğme (Septal button): Silikon veya benzeri materyalden yapılan aparatlar perforasyonun üzerine yerleştirilerek semptomları azaltır. Ancak kalıcı çözüm değildir. Ben kendi pratiğimde bu yöntemi uygulamıyorum.
- Flep teknikleri: Burun içinden hazırlanan lokal mukoza flepleri veya damarlı rotasyon flepleriyle delik kapatılabilir.
- Greft yerleştirme: Hastanın kendi kıkırdağı, fasya veya perikondrium gibi dokular perforasyonun üzerine yerleştirilerek kalıcı kapatma sağlanır.
- Flep + Greft kombinasyonu: Kendi cerrahi pratiğimde en çok tercih ettiğim yöntemdir. Hem mukozadan flepler hazırlanır hem de araya greft eklenerek güçlü ve kalıcı bir kapatma hedeflenir.
Cerrahinin Zorlukları: Kokain ve Önceki Ameliyatlar
Septal perforasyon cerrahisinde sık tartışılan konulardan biri kokain kullanımına bağlı burun içi deliklerdir. Kokain, burun mukozasında kuruluk, kabuklanma, tekrarlayan kanamalar ve kıkırdak erimesine yol açarak septum perforasyonu gelişmesine neden olur.
Kokain kullanımı, mukozanın kanlanmasını ve kalitesini bozarak cerrahiyi zorlaştırır. Ancak tecrübelerime göre, ameliyat olmamış kokain hastalarında burun içinde yapışıklık az olduğundan rotasyon flep teknikleri daha rahat uygulanabilmektedir.
Buna karşılık, daha önce burun ameliyatı geçirmiş hastalarda yapışıklıklar çok belirgin olduğu için flepleri serbestleştirmek ve greft yerleştirmek daha zordur. Eğer hem ameliyat öyküsü hem de kokain kullanımı mevcutsa, cerrahi çok daha titiz bir planlama gerektirir.
Perforasyonun Boyutu ve Lokasyonu
Septum perforasyonu cerrahisinde zorluk derecesini belirleyen en önemli faktörlerden biri perforasyonun boyutu ve yeridir:
- 2,5–3 cm’den büyük perforasyonlar,
- En ön bölgeye ve üst kısımlara yerleşmiş burun içi delikler,
- Daha önce ameliyat edilmiş septumlar, cerrahi açıdan en zor grubu oluşturur.
Bu gibi durumlarda ben genellikle iki veya üç katlı mukoza flepleri ve araya yerleştirilen fasya veya kıkırdak greftleriile kapatma yapmayı tercih ediyorum.
Septum Perforasyonu Ameliyatında Başarı Oranları
Doğru teknik seçildiğinde, cerrahın deneyimi ve hastanın ameliyat sonrası bakım uyumu ile septum perforasyonu cerrahisinde başarı oranları %90’a hatta daha da üzerine çıkabilmektedir.
Ameliyat sonrası dönemde:
- Düzenli tuzlu su yıkamaları,
- Burun içini nemli tutmak,
- Kabuklanmayı önlemek,
- Burnu travmadan korumak,
başarıyı artıran en önemli faktörlerdir.
Sonuç
Septum perforasyonu (septal perforasyon) yani burun içi delik, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir durumdur. Basit yöntemlerle kontrol altına alınamayan olgularda cerrahi onarım en etkili çözümdür. Cerrahinin zorluk derecesi perforasyonun boyutuna, yerine, daha önce geçirilmiş ameliyatlara ve doku kalitesine bağlıdır. Uygun teknikle ve deneyimli bir cerrah tarafından yapılan ameliyatlarda başarı oranı oldukça yüksektir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1-) Septum perforasyonu kendiliğinden kapanır mı?
Hayır. Burun içi delikler kendiliğinden kapanmaz. Küçük perforasyonlar semptomsuz kalabilir ama kalıcı kapanma cerrahi ile mümkündür.
2-) Septal perforasyon ameliyatı zor mudur?
Zorluk; perforasyonun boyutuna, yerine, daha önce geçirilmiş ameliyatlara ve dokunun kalitesine bağlıdır. Büyük ve ön yerleşimli perforasyonlar teknik açıdan daha zordur.
3-) Kokain kullanımına bağlı perforasyonlar kapatılabilir mi?
Evet, kapatılabilir. Ancak doku kalitesi bozulduğu için cerrahi daha dikkatli planlanmalıdır. Ameliyat olmamış kokain hastalarında başarı şansı daha yüksektir.
4-) Ameliyat sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Düzenli tuzlu su yıkamaları, nemlendirici spreyler, burun içini kurutmamak ve travmadan kaçınmak iyileşme sürecinde kritik öneme sahiptir.
5-) Septum perforasyonu ameliyatında başarı oranı nedir?
Deneyimli bir cerrah ve doğru teknikle başarı oranı %90’ın üzerine çıkabilmektedir.
KBB doktorluğu süresince birçok bilimsel araştırma yapan, yurtiçi ve yurtdışı toplantılarda konuşmacı, katılımcı ve düzenleyici olan Prof. Dr. Gediz Murat Serin, birçok yerli ve yabancı makale ve kitap bölümleri yazmıştır. Kulak Burun Boğaz Uzmanı olan Dr. Serin’in uzmanlık alanlarının başında burun hakkında tüm ameliyatlar (estetik, septum perforasyonu vb.), burnun tamamlayıcı organları (sinüsler ve hastalıkları), revizyon (düzeltici) burun estetikleridir. Bunların yanı sıra tüm baş boyun cerrahileriyle de ilgilenmekte ve ameliyatlarını gerçekleştirmektedir.
