Prof. Dr. Gediz Murat Serin – Kulak Burun Boğaz Uzmanı, Rinolog
Nazal septum, iki burun deliğini ayıran merkezi duvar görevini görür. Bu hassas yapıda bir delik — septum perforasyonu olarak adlandırılır — oluştuğunda, yalnızca burun hava akışını değil, aynı zamanda burnun genel işlevini ve sağlığını da bozabilir. Bazı kişiler küçük perforasyonların tedavi edilmeden bırakılabileceğini düşünse de, gerçek çok daha karmaşıktır. Tedavi edilmeyen septum perforasyonları zamanla kötüleşebilir ve estetik, fonksiyonel ve cerrahi açıdan ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Septum Perforasyonu Nedir?
Septum perforasyonu, burun boşluğunu ikiye ayıran kıkırdak ve kemikten oluşan nazal septumda tam kalınlıkta bir deliktir. Bu perforasyonlar şu nedenlerle gelişebilir:
– Önceki burun ameliyatları (özellikle septoplasti veya rinoplasti)
– Kronik burun spreyi veya madde kullanımı (örneğin kokain)
– Travmalar
– Enflamatuar hastalıklar (örn. Wegener granülomatozu)
– Enfeksiyonlar veya aşırı koterizasyon
Neden Kapatılmalıdır?
İlerleyici Büyüme ve Doku Kaybı
Tedavi edilmediğinde, küçük perforasyonlar türbülanslı hava akımı, kabuklanma ve mekanik travma nedeniyle büyüyebilir. Kenarlar kuruyup ülserleştikçe, kıkırdak ve mukozal dokular erimeye devam eder. Zamanla bu, burun yapılarının daha da çökmesine neden olur ve gelecekteki cerrahileri daha karmaşık hale getirir — hatta imkânsız kılabilir.
Burun Deformitesi ve Çökme
Septum perforasyonları, nazal septumun mekanik bütünlüğünü bozar. Destekleyici kıkırdak zayıflarsa, hastalar burun sırtında çökme ya da semer burun deformitesi gibi hem estetik hem de fonksiyonel açıdan yıkıcı değişiklikler yaşayabilir. Bu durumlar genellikle yapısal greftlerle, çoğunlukla kaburga kıkırdağı kullanılarak onarılır.
Solunum Güçlüğü
Küçük perforasyonlar bile burundaki düzgün hava akışını bozarak şu sorunlara yol açabilir:
– Islık sesi
– Burun tıkanıklığı hissi
– Paradoksal solunum güçlüğü
– Geniz akıntısı
Kronik Kabuklanma ve Kanama
Perforasyon bölgesindeki açıkta kalan kıkırdak kuruluğa, kronik kabuklanmaya ve tekrarlayan kanamalara yatkındır. Bu belirtiler genellikle medikal tedaviye dirençlidir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler.
Enfeksiyon ve Mukozal Bozulma
Perforasyon çevresi, bakteriyel üreme ve kronik enflamasyonun gelişebileceği bir alan haline gelebilir. Bu durum sıklıkla kabuklanma, kanama ve ağrı ile süregelen bir kısır döngü yaratır.
Modern Çözümler: Kişiye Özel Endoskopik Onarım Teknikleri
2016 yılından bu yana septum perforasyonlarını minimal invaziv, endoskopik tekniklere odaklanarak tedavi ediyorum. Her vaka kişiye özel olarak ele alınır. Perforasyonun boyutuna, konumuna ve burun anatomisine göre şu yöntemleri kullanabilirim:
– Fasya greftleri (genellikle uyluktan alınır)
– Yapısal destek için kaburga kıkırdağı greftleri
– Mukozal örtü ve damar desteğini sağlamak amacıyla lokal flep teknikleri
Tüm bu işlemler mümkün olduğunca endoskopik olarak gerçekleştirilir. Ancak hastada önceki ameliyatlara bağlı deformite veya perforasyona bağlı burun çökmesi varsa, gerektiğinde açık ya da kapalı teknikle revizyon rinoplasti yapılır ve yapısal yeniden inşa sürecine kaburga kıkırdağı dahil edilir.
Erken Müdahale Neden Önemlidir?
Onarımı geciktirmek daha fazla doku kaybı, nedbeleşme ve destabilizasyona yol açar. Erken müdahale sadece cerrahiyi kolaylaştırmakla kalmaz, aynı zamanda şu konularda da iyileşme sağlar:
– Greft başarısı oranı
– Estetik sonuçlar
– Uzun vadeli burun sağlığı
Sonuç
Septum perforasyonları sadece “burunda bir delik” değildir. Bunlar solunumu, görünümü ve mukoza bütünlüğünü bozabilecek ilerleyici yapısal bozukluklardır. Septum perforasyonu onarımı konusunda neredeyse on yıllık deneyime sahip bir rinolog olarak önerim nettir: Durumun kötüleşmesini beklemeyin. Zamanında değerlendirme ve kişiye özel tedavi, tüm farkı yaratabilir.
Eğer septum perforasyonuna dair belirtiler yaşıyorsanız veya teşhis aldıysanız ve bir sonraki adım konusunda kararsızsanız, bir danışma randevusu almayı düşünün. Her burun, yapısal uyum ve özenli bakım hakkını hak eder.
