)
Antrokoanal Polip Tedavisinde Güncel Cerrahi Yaklaşımlar
Prof. Dr. Gediz Murat Serin – Kulak Burun Boğaz Uzmanı
Giriş
Antrokoanal polip, maksiller (yanak) sinüs mukozasından gelişen, burun boşluğuna ve oradan genize (koanaya) kadar uzanan iyi huylu bir kitledir. Genellikle tek taraflı olur ve çocuklar ile genç erişkinlerde daha sık görülür.
Hastalar çoğunlukla burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, horlama ve geniz arkasında doluluk hissi gibi şikâyetlerle başvurur.
Basit bir polip gibi görünse de, antrokoanal polip tedavisinde asıl belirleyici olan cerrahiye ulaşım yoludur. Cerrahın sinüsün hangi bölgesine nasıl eriştiği, ameliyatın başarısını ve nüks riskini doğrudan etkiler.
Antrokoanal Polip Nasıl Oluşur?
Antrokoanal polip, genellikle maksiller sinüsün drenajının bozulması ve buna bağlı kronik inflamasyon (sinüzit)sonucu ortaya çıkar.
Sinüsün doğal açıklığı (ostium) daraldığında veya tıkandığında içerideki mukozada ödem ve negatif basınç gelişir. Bu da mukozanın ostiumdan dışarı doğru sarkmasına, yani polip oluşumuna yol açar.
Zamanla bu doku burun içine ve genize kadar ilerler.
Süreci kolaylaştıran etkenler:
Tedavinin Temel Prensibi: Kökü Bul, Tamamen Temizle
Antrokoanal polip tedavisinde en kritik nokta, sadece burun içindeki kısmı değil, maksiller sinüs içindeki kök kısmı da tamamen çıkarmaktır.
Çünkü polibin asıl kaynağı sinüs içindedir. Kök bırakılırsa, hastalık bir süre sonra tekrar eder.
Bu nedenle cerrahın sinüsün her bölgesine ulaşabileceği uygun cerrahi yaklaşım seçimi çok önemlidir.
-
Endoskopik Endonazal Yaklaşım (FESS)
Günümüzde antrokoanal polip cerrahisinde altın standart yöntemdir.
Burun içinden endoskop yardımıyla doğal ostium genişletilir, sinüs içerisi tamamen görüntülenir ve polibin kök aldığı alan temizlenir.
Avantajları:
- Cilt kesisi gerekmez, iz bırakmaz.
- Doğal anatomiyi korur.
- İyileşme hızlı ve konforludur.
- Kozmetik sonuçlar mükemmeldir.
Doğru şekilde yapıldığında nüks oranı %5–10 civarındadır.
Ayrıca bu yöntem, sinüzit veya burun tıkanıklığı eşlik eden hastalarda da aynı seansta bu sorunların giderilmesine olanak tanır. Böylece hastanın hem nefes kalitesi hem de sinüs sağlığı aynı anda düzeltilir.
-
Caldwell-Luc Yaklaşımı
Endoskopik cerrahi öncesi dönemde sık kullanılan klasik bir yöntemdir.
Üst dudak mukozasından yapılan bir kesi ile maksiller sinüsün ön duvarı açılır ve polip doğrudan temizlenir.
Avantajı:
- Sinüsün içini geniş bir görüşle değerlendirir, kökün yerini netleştirir.
Dezavantajları:
- Diş köklerine yakın çalışma nedeniyle alveolar duvar hasarı riski,
- Infraorbital sinir parestezisi,
- Yüz ödemi ve postoperatif skar oluşumu gibi komplikasyonlardır.
Bu nedenle günümüzde Caldwell-Luc yaklaşımı genellikle revizyon olgularında veya endoskopik olarak ulaşılamayan posterior-inferior köklerde tercih edilir.
-
Prelakrimal Reses Yaklaşımı
Son yıllarda öne çıkan, maksiller sinüsün alt ve ön bölgelerine ulaşmada en modern ve fizyolojik yöntemtir.
Bu teknikte, lakrimal kanalın (gözyaşı kanalı) önünden girilerek sinüsün tüm iç yüzeyi endoskopik olarak görülebilir.
Avantajları:
- Sinüsün her bölgesine travmasız erişim sağlar.
- Yüz kesisi yoktur.
- Lakrimal kanal korunur.
- Tekrarlama riski oldukça düşüktür.
Bu nedenle özellikle nüks eden antrokoanal polip olgularında prelakrimal yaklaşım, Caldwell-Luc’a göre daha fizyolojik ve güvenli bir alternatiftir.
Cerrahi Yaklaşım Nasıl Seçilir?
Her hasta için en uygun cerrahi yöntem farklıdır:
- İlk olgu → Endoskopik endonazal yaklaşım çoğu zaman yeterlidir.
- Nüks veya derin yerleşimli polip → Prelakrimal veya gerekirse Caldwell-Luc eklenebilir.
Cerrahi seçim, hastanın yaşı, sinüs anatomisi, polipin yeri ve eşlik eden sinüzit/burun tıkanıklığı durumuna göre belirlenir.
Antrokoanal Polip Tekrarlar mı?
Evet, tekrarlayabilir.
Ancak nüks, genellikle sinüs içindeki kökün tam temizlenememesi veya kronik inflamasyonun devam etmesi ile ilgilidir.
Doğru teknikle, kök tamamen çıkarıldığında ve sinüzit kontrol altına alındığında tekrarlama riski oldukça düşüktür.
Postoperatif dönemde:
- Tuzlu su yıkamaları,
- Allerji kontrolü,
- Düzenli endoskopik muayene
nüksü önlemede önemli rol oynar.
Sonuç
Antrokoanal polip, burun tıkanıklığı ve sinüzit benzeri şikâyetlerle seyreden ama cerrahi olarak dikkatli planlama gerektiren bir durumdur.
Başarılı bir tedavi için en önemli nokta, sinüs köküne ulaşmak ve mukozal kaynak alanı tamamen temizlemektir.
Bugün için endoskopik sinüs cerrahisi altın standarttır. Ancak bazı karmaşık olgularda prelakrimal yaklaşım veya Caldwell-Luc yöntemi ile kombinasyon cerraha ek avantajlar sağlayabilir.
Doğru hasta seçimi, tam rezeksiyon ve düzenli takip ile nüks riski minimuma iner, hastanın hem nefes alması hem de yaşam kalitesi belirgin şekilde artar.
Anahtar Kelimeler (SEO):
antrokoanal polip, antrokoanal polip tedavisi, antrokoanal polip ameliyatı, endoskopik sinüs cerrahisi, prelakrimal yaklaşım, Caldwell-Luc, sinüzit, burun tıkanıklığı, KBB uzmanı İstanbul, Prof. Dr. Gediz Murat Serin
KBB doktorluğu süresince birçok bilimsel araştırma yapan, yurtiçi ve yurtdışı toplantılarda konuşmacı, katılımcı ve düzenleyici olan Prof. Dr. Gediz Murat Serin, birçok yerli ve yabancı makale ve kitap bölümleri yazmıştır. Kulak Burun Boğaz Uzmanı olan Dr. Serin’in uzmanlık alanlarının başında burun hakkında tüm ameliyatlar (estetik, septum perforasyonu vb.), burnun tamamlayıcı organları (sinüsler ve hastalıkları), revizyon (düzeltici) burun estetikleridir. Bunların yanı sıra tüm baş boyun cerrahileriyle de ilgilenmekte ve ameliyatlarını gerçekleştirmektedir.
