)
Ankiloglossi, halk arasında “dil bağı” olarak bilinen bir durumdur. Dilin alt kısmını ağız tabanına bağlayan lingual frenulum adı verilen bant, normalden kısa veya gergin olduğunda dil hareketi kısıtlanır. Bu durum özellikle bebeklerde emme güçlüğü, çocuklarda konuşma problemleri ve erişkinlerde yutma veya diş temizliği zorlukları şeklinde kendini gösterebilir.
Lingual frenulumun görevi, dilin alt yüzeyini ağız tabanına sabitlemektir. Ancak bant gereğinden kısa veya kalın olduğunda dilin yukarı ve ileri hareketi sınırlanır. Bu da hem fonksiyonel hem de estetik bazı sorunlara neden olabilir.
Belirtiler ve Bulgular
Dil bağı belirtileri yaşa göre değişebilir:
- Yenidoğan ve bebeklerde:
- Emme güçlüğü veya memeyi tam kavrayamama
- Kilo alımında yavaşlama veya sık beslenme ihtiyacı
- Çocuklarda:
- Bazı sesleri (örneğin “l”, “r”, “t”, “d”) çıkarırken zorlanma
- Diş fırçalama veya ağız temizliğinde güçlük
- Sosyal veya konuşma sırasında utangaçlık, özgüven sorunu
- Erişkinlerde:
- Dilin ileriye uzatılamaması
- Diş temizliği veya protez kullanımı sırasında zorluk
- Yiyecekleri diliyle ağız içinde hareket ettirmede zorluk
Ankiloglossi Neden Olur?
Ankiloglossi doğuştan gelen bir durumdur. Fetüs gelişimi sırasında dil ve ağız tabanı arasındaki doku tam olarak ayrılmadığında ortaya çıkar.
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte:
- Erkek bebeklerde daha sık görülür.
- Bazı ailelerde genetik yatkınlık gözlenmiştir.
- Nadir durumlarda başka konjenital sendromlarla birlikte bulunabilir.
Ankiloglossi Tanısı Nasıl Konur?
Tanı genellikle KBB uzmanı veya Çocuk hastalıkları uzmanı tarafından yapılan basit bir ağız muayenesiyle konur.
Dil hareketleri, frenulumun uzunluğu, konuşma ve emme fonksiyonları değerlendirilir.
Gerekirse konuşma terapisti veya emzirme danışmanı ile ortak değerlendirme yapılabilir.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi kararı, dil hareket kısıtlılığının derecesine ve hastanın şikâyetlerine göre verilir.
Herkesin ameliyata ihtiyacı yoktur.
-
Cerrahi Dışı Yaklaşımlar
- Emzirme danışmanlığı: Yenidoğanlarda pozisyon ve emme tekniklerinin düzeltilmesiyle sorunun büyük kısmı çözülebilir.
- Konuşma terapisi: Çocuklarda dil kaslarını güçlendiren egzersizlerle telaffuz iyileştirilebilir.
-
Cerrahi Tedavi (Frenotomi veya Frenuloplasti)
Eğer frenulum dilin hareketini belirgin şekilde kısıtlıyor ve fonksiyonel sorun yaratıyorsa, cerrahi müdahale gerekebilir.
- Frenotomi: Kısa süren basit bir işlemdir; frenulumun kesilmesiyle dil serbestleştirilir.
- Frenuloplasti: Daha kalın veya derin yerleşimli bağlarda, doku onarımı ve yeniden şekillendirme yapılır.
İşlem:
- Yenidoğanlarda genellikle klinik ortamda yapılabilir.
- Daha büyük çocuklarda kısa süreli anestezi altında uygulanır.
- İşlem sonrası hafif rahatsızlık dışında genellikle hızlı iyileşme görülür. Çoğu hastada birkaç gün içinde tam iyileşme sağlanır.
Olası Riskler ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Her cerrahi girişimde olduğu gibi, frenotomi veya frenuloplasti sonrası nadiren:
- Hafif kanama,
- Enfeksiyon,
- Yara izi (skar),
- Tükürük bezi kanalı zedelenmesi gibi komplikasyonlar görülebilir.
Bu nedenle cerrahın deneyimi ve doğru hasta seçimi çok önemlidir.
Cerrahi Ne Zaman Gerekli?
Aşağıdaki durumlarda frenotomi düşünülmelidir:
- Bebekte ciddi emme zorluğu ve kilo alamama
- Çocukta belirgin artikülasyon (konuşma) bozukluğu
- Yetişkinde fonksiyonel veya sosyal zorluk
Ancak dil bağı saptanan her hasta otomatik olarak ameliyat adayı değildir. Ameliyat kararı, şikâyetlerin ciddiyetine ve fonksiyonel etkisine göre verilmelidir.
Sonuç
Ankiloglossi (dil bağı), özellikle bebeklik döneminde fark edilirse kolaylıkla tedavi edilebilen bir durumdur.
Ancak her dil bağı cerrahi gerektirmez.
Doğru tanı, fonksiyonel değerlendirme ve bireyselleştirilmiş yaklaşım en önemli basamaktır.
KBB uzmanı tarafından yapılan muayene, tedavinin gerekliliğini ve zamanlamasını belirlemede en doğru yoldur.
KBB doktorluğu süresince birçok bilimsel araştırma yapan, yurtiçi ve yurtdışı toplantılarda konuşmacı, katılımcı ve düzenleyici olan Prof. Dr. Gediz Murat Serin, birçok yerli ve yabancı makale ve kitap bölümleri yazmıştır. Kulak Burun Boğaz Uzmanı olan Dr. Serin’in uzmanlık alanlarının başında burun hakkında tüm ameliyatlar (estetik, septum perforasyonu vb.), burnun tamamlayıcı organları (sinüsler ve hastalıkları), revizyon (düzeltici) burun estetikleridir. Bunların yanı sıra tüm baş boyun cerrahileriyle de ilgilenmekte ve ameliyatlarını gerçekleştirmektedir.
