Oroantral Fistül Nedir? Neden Oluşur ve Nasıl Tedavi Edilir?

Prof. Dr. Gediz Murat Serin – Kulak Burun Boğaz Uzmanı

Oroantral Fistül (Ağız–Sinüs Deliği) Nedir?

Oroantral fistül, üst çene (maksilla) kemiği içinde yer alan maksiller sinüs ile ağız boşluğu arasında istenmeyen bir delik (geçit) oluşmasıdır.
Yani ağız ve sinüs arasında doğal olmayan bir bağlantı gelişir. Bu durumda ağız içindeki yemek ve su sinüse geçebilir ve tekrarlayan sinüs iltihapları ortaya çıkar.

En Sık Nedenleri

Bu delik genellikle:

• Üst azı veya küçük azı dişlerininzor çekilmesi,
• İmplantveya sinüs lift (kemik yükseltme) ameliyatı sırasında oluşan sinüs hasarı,
• Daha önce geçirilmişkist veya tümör operasyonları,
• Travmalar veyaradyoterapi sonrası kemik zayıflaması nedeniyle ortaya çıkar.

Yani çoğu zaman diş bölgesine yapılan bir işlem sonrası fark edilir.

Belirtileri Nelerdir?

Hastalar genellikle aşağıdaki şikayetlerle başvurur:

• Burundan ağza veya ağızdan burunasıvı kaçışı,
• Sümkürürkenağza hava gelmesi,
• Kötü tat,
• Tek taraflıburun tıkanıklığı veya akıntı,
• Diş çekimi sonrasıiyileşmeyen bir boşluk ya da delik hissi,
• Sinüs bölgesindedolgunluk ve ağrı.

Bazı hastalarda bu durum tekrarlayan sinüzit şeklinde kendini gösterir.

Tanı Nasıl Konur?

Tanı genellikle muayene ve endoskopik inceleme ile konur.

• Ağız içinden hava geçişi ile fark edilir. Hastanın içtikleri burnundan gelebilir.
• Nazal endoskopiile sinüsün içi değerlendirilir.
• Gerekli durumlardadiş ve sinüs tomografisi (CBCT) çekilerek defektin yeri, büyüklüğü ve sinüs içindeki durum netleştirilir.

Bu aşamada hem delik (fistül) hem de varsa sinüzit birlikte değerlendirilir.

Tedavi Nasıl Yapılır?

Oroantral fistül tedavisinde amaç, sinüsü enfeksiyondan temizlemek ve ağız ile sinüs arasındaki deliği kapatmaktır.

Tedavi iki aşamalıdır:

1. Enfeksiyonun Temizlenmesi

• Eğer sinüs iltihabı varsa, öncelikle ilaç tedavisiyle veyaendoskopik sinüs cerrahisi (FESS) yöntemiyle sinüs boşaltılır.
• Ağız içi bölge antiseptik solüsyonlarla temizlenir, basınç ve travmadan korunur.

2. Delik Kapatılması

Kapatma yöntemi, deliğin büyüklüğüne ve yerine göre değişir:

• Küçük delikler(5 mm’den küçük) bazen sadece dikişle kapatılabilir.
• Daha büyük açıklıklardaağız içi dokulardan alınan flepler (kapakçıklar) kullanılır.
  • Bukkal flep:Yanak içinden doku kaydırılarak kapatma yapılır.
  • Palatal flep:Damaktan alınan sağlam doku ile delik örtülür.
  • Bukkal yağ yastığı (BFP):Yanak içindeki doğal yağ dokusu kaydırılarak kapatma yapılabilir.
• Bazı özel durumlardakıkırdak (kulak veya septumdan) veya kemik grefti kullanılarak daha sağlam bir onarım yapılır.

İmplant ve Sinüs Lift Sonrası Gelişen OAF

Oroantral fistül bazen implantın sinüse temas etmesi veya sinüs lift ameliyatı sonrası da oluşabilir.
Bu durumda önce sinüs ve delik onarılır, ardından 4–6 ay sonra kemik dokusu iyileşince implant yeniden planlanır.

Ameliyat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Burun sümkürme, şiddetli öksürük veya hapşırmailk haftalarda kaçınılmalıdır.
• Sigara kullanılmamalıdır.
• Basınç artışıyapacak uçak yolculuğu veya dalış gibi aktiviteler önerilmez.
• İlk günlerdeyumuşak gıdalar tercih edilir.
• Doktorun önerdiğiantibiyotik ve ağrı kesiciler düzenli alınmalıdır.
• Kontrol randevuları aksatılmamalıdır.

Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Tedavi edilmeyen OAF, kronik sinüzite, sinüs mukozasında kalınlaşma ve iltihap birikimine, bazen de ağız kokusu ve kemik enfeksiyonuna neden olabilir.
Bu nedenle erken teşhis ve uygun cerrahi onarım çok önemlidir.

Sonuç

Oroantral fistül, çoğu zaman basit ama ihmal edilmemesi gereken bir durumdur.
Erken dönemde tanı konulursa kapatma işlemi kısa ve başarı oranı yüksektir.
Geç kalındığında ise sinüzit gelişir ve daha karmaşık cerrahiler gerekebilir.
Başarılı bir tedavi için hem delik kapatılması hem de sinüsün temizlenmesi birlikte planlanmalıdır.

Prof. Dr. Gediz Murat Serin

KBB doktorluğu süresince birçok bilimsel araştırma yapan, yurtiçi ve yurtdışı toplantılarda konuşmacı, katılımcı ve düzenleyici olan Prof. Dr. Gediz Murat Serin, birçok yerli ve yabancı makale ve kitap bölümleri yazmıştır. Kulak Burun Boğaz Uzmanı olan Dr. Serin’in uzmanlık alanlarının başında burun hakkında tüm ameliyatlar (estetik, septum perforasyonu vb.), burnun tamamlayıcı organları (sinüsler ve hastalıkları), revizyon (düzeltici) burun estetikleridir. Bunların yanı sıra tüm baş boyun cerrahileriyle de ilgilenmekte ve ameliyatlarını gerçekleştirmektedir.