Akut ve İlerlemiş Sinüzit Belirtileri: Kronolojik Sırayla Gelişimi ve Tedavi Yöntemleri
Sinüzit Nedir?
Sinüzit, yüz kemiklerinin içinde yer alan ve hava ile dolu olan sinüs boşluklarının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Akut (ani başlangıçlı) ve kronik (uzun süreli) olmak üzere iki ana formda görülebilir. Özellikle akut sinüzit, çoğu zaman soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonlarının ardından gelişir. Eğer zamanında ve doğru tedavi edilmezse kronikleşme riski taşır.
Akut Sinüzit Belirtileri Kronolojik Sırayla Nasıl Gelişir?
1️⃣ Burun Tıkanıklığı ve Burun Akıntısı
Akut sinüzitin ilk belirtileri genellikle burun tıkanıklığı ve burun akıntısı şeklinde ortaya çıkar. Bu şikayetler genellikle soğuk algınlığının birkaç gün sonrasında başlar. Başlangıçta şeffaf olan burun akıntısı, zamanla sarı-yeşil renge dönebilir. Hastalar nefes almakta güçlük çekebilir, gece horlama artabilir ve koku alma duyusunda azalma görülebilir.
2️⃣ Yüz ve Baş Ağrısı
Burun tıkanıklığı ilerledikçe, sinüs boşluklarında mukus birikimi ve basınç artışı başlar. Bu da alın, yanak ve göz çevresinde ağrıya yol açar. Baş ağrısı öne eğilme, ani hareket etme veya sabah uyanma sırasında daha şiddetli hissedilir.
3️⃣ Geniz Akıntısı ve Boğaz Ağrısı
Burun içindeki iltihaplı akıntı genize doğru aktığında sürekli bir geniz akıntısı ve boğazda rahatsızlık hissi oluşur. Bu durum kronik öksürük, boğazda gıcık ve ses kısıklığına neden olabilir. Hastalar sık sık boğazlarını temizleme ihtiyacı hisseder.
4️⃣ Ateş ve Genel Halsizlik
İltihap ilerledikçe, vücudun bağışıklık yanıtı devreye girer ve hafif-orta dereceli ateş (genellikle 37.5–38.5 °C) gelişir. Buna halsizlik, kas ağrıları ve genel vücut kırgınlığı eşlik eder.
5️⃣ Koku ve Tat Kaybı
Mukozada meydana gelen ödem ve iltihaplanma, koku alma reseptörlerinin çalışmasını engeller. Bunun sonucunda hem koku hem de tat duyusunda geçici kayıplar yaşanır. Hastalar, yedikleri yiyeceklerin tadını alamadıklarını sıklıkla dile getirir.
6️⃣ Diş Ağrısı ve Yüzde Şişlik
Üst çene sinüslerinin tutulması, bazen üst dişlerde ağrıya neden olabilir. Daha ileri vakalarda, yanaklarda ve göz altlarında şişlik görülebilir. Bu belirtiler, genellikle komplikasyon riski taşıyan ileri düzey sinüzit vakalarında ortaya çıkar.
Akut Sinüzit Ne Kadar Sürer?
Tedavi edilmeyen akut sinüzit vakaları çoğunlukla 10–14 gün içinde düzelebilir. Ancak bazı hastalarda belirtiler dört haftayı aşar ve subakut veya kronik sinüzite dönüşebilir. Kronik sinüzit sadece tedavi edilmeyen akut sinüzitin devamı değildir; altta yatan anatomik bozukluklar, bağışıklık sistemi sorunları veya alerjiler de rol oynayabilir.
Kronik Sinüzit: Akuttan Kronikleşmeye Geçiş
Tedavi edilmeyen veya sık tekrar eden akut sinüzit vakalarında sinüs mukozasında kalıcı kalınlaşma ve iltihap gelişir. Bu durum, sinüslerin havalanmasını ve drenajını kalıcı olarak bozar. Hastalar artık yılın büyük bir kısmında burun tıkanıklığı, sürekli geniz akıntısı, koku kaybı ve yüzde dolgunluk şikayetleri yaşar.
Kronik Sinüzit Belirtileri
Kronik Burun Tıkanıklığı
Kronik sinüzitli hastalarda en yaygın şikayetlerden biri burun tıkanıklığıdır. Hastalar “burnum hiç açılmıyor” veya “nefes alamıyorum” şeklinde ifade eder. Gece horlama, gündüz yorgunluk ve konsantrasyon güçlüğü gibi sorunlara yol açar.
Sürekli Geniz Akıntısı
Burun arkasına doğru akan kalın, iltihaplı mukus, hastalarda sürekli boğaz temizleme isteği yaratır. Özellikle sabah saatlerinde boğaz ağrısı ve öksürük şikayetleri belirgindir.
Yüzde Basınç ve Dolgunluk
Kronik dönemde yüz ağrısı, keskin ve zonklayıcı değil; daha çok donuk ve yayılan bir basınç hissi şeklindedir. Özellikle alın, göz çevresi ve elmacık kemiklerinde dolgunluk hissedilir.
Koku ve Tat Kaybı
Kronik sinüzitli hastaların yaklaşık %70’inde koku kaybı bulunur. Tat alma bozukluğu da koku kaybına bağlı olarak gelişir ve yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
Yorgunluk ve Halsizlik
Kronik inflamasyon, bağışıklık sistemini sürekli uyararak hastalarda genel halsizlik ve yorgunluk oluşturur. Hastalar genelde “sürekli bitkinim” veya “enerjim yok” şeklinde şikayet eder.
Sık Boğaz Ağrısı ve Öksürük
Geniz akıntısı, boğaz mukozasını tahriş ederek kronik öksürük ve sık boğaz ağrısına yol açar. Bu durum bazı hastalarda alerjik astımı tetikleyebilir veya mevcut astımı kötüleştirebilir.
Kronik Sinüzitte Tanı ve Endoskopik Sinüs Cerrahisi
Kronik sinüzit tedavisinde ilk basamak, ilaç tedavileridir (nazal kortikosteroid sprey, tuzlu su yıkamaları, gerekirse antibiyotikler). Ancak ilaçlara dirençli, sık tekrarlayan veya yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan vakalarda endoskopik sinüs cerrahisi önemli bir tedavi seçeneğidir.
Endoskopik sinüs cerrahisi, burun içinden yapılan minimal invaziv bir yöntemdir. Sinüslerin doğal açıklıkları genişletilir, iltihaplı dokular temizlenir ve sinüslerin havalanması sağlanır. Böylece kronik burun tıkanıklığı, sürekli geniz akıntısı, koku kaybı gibi şikayetlerde belirgin ve kalıcı düzelme elde edilir.
Sonuç
Akut sinüzit, burun tıkanıklığı ile başlayıp yüz ağrısı, geniz akıntısı, ateş, koku ve tat kaybı gibi belirtilerle ilerler. Zamanında müdahale edilmediğinde kronik sinüzite dönüşebilir ve uzun vadede yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler.
Kronik sinüzitli hastalarda en etkin ve kalıcı tedavi yöntemlerinden biri endoskopik sinüs cerrahisidir. Eğer 12 haftadan uzun süren burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, yüz dolgunluğu veya koku kaybı şikayetleriniz varsa, mutlaka bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanına başvurmanız önerilir.
Erken tanı ve doğru tedaviyle hem şikayetlerin önüne geçebilir hem de hayat kalitenizi belirgin şekilde artırabilirsiniz.
