Septum Perforasyonu Zararları Nelerdir? Burun İçi Delikleri Hayatınızı Nasıl Etkiler?
Burnumuz, nefes alma işlevinin çok ötesinde görevleri olan bir organdır. Koku alma, sesin rezonansı, nemlendirme ve havayı temizleme gibi birçok önemli işlevi vardır. Fakat bazı durumlarda, burun içinde yer alan septum bölümünde bir delik meydana gelebilir. Bu duruma septum perforasyonu denir.
Son yıllarda pek çok kişi internette “septum perforasyonu zararları”, “septum perforasyonu zarar verir mi?”, “septum perforasyonu tehlikeli mi?” gibi soruları sıkça araştırıyor. Çünkü bu sorun hem estetik hem de fonksiyonel pek çok sıkıntıya yol açabiliyor.
Bu yazıda, septum perforasyonunun zararlarını ve olası komplikasyonlarını detaylı şekilde anlatacağım. Eğer burun içinde kuruluk, kanama, tıkanıklık, akıntı gibi şikâyetler yaşıyorsanız ve “Bende perforasyon mu var?” diye düşünüyorsanız, yazının devamını mutlaka okuyun.
Septum Nedir ve Perforasyon Nasıl Oluşur?
Burnun içinde, sol ve sağ hava yollarını ayıran yapıya septum denir. Septum ön kısımda kıkırdaktan, arka kısımda kemikten oluşur.
Normal şartlarda septum düz olmalıdır. Ancak bazı kişilerde doğuştan eğrilik (deviasyon) veya sonradan gelişen delikler (perforasyon) görülebilir.
Septum perforasyonu, septumda delik oluşması anlamına gelir. Bu delikler küçük olabileceği gibi, bazen geniş çaplı da olabilir. Geniş delikler daha ciddi şikâyetlere neden olabilir.
Septum Perforasyonu Neden Olur?
Septumda delik oluşmasına yol açabilecek pek çok neden vardır:
- Cerrahi işlemler: Özellikle septoplasti veya rinoplasti ameliyatı sonrası bozukluğuna bağlı gelişebilir.
- Travmalar: Buruna alınan darbeler septumu zayıflatabilir.
- Kimyasal maddeler: Kokain kullanımı, aşırı burun spreyi kullanımı, bazı asit gazlarına maruz kalma.
- Kronik enfeksiyonlar: Uzun süreli, tedavi edilmemiş burun enfeksiyonları.
- Otoimmün hastalıklar: Wegener granülomatozu, lupus gibi hastalıklar septum dokusunda tahribata neden olabilir.
Septum Perforasyonu Zararları Nelerdir?
Hastalarda en çok merak edilen konu “septum perforasyonu zarar verir mi?” sorusudur. Cevap: Evet. Özellikle büyük veya uygun şekilde tedavi edilmeyen perforasyonlar hem fiziksel hem de psikolojik pek çok soruna yol açar.
Şimdi, en sık görülen zararları tek tek inceleyelim.
Burun Kanaması
Septum perforasyonunun en sık zararlarından biri burun kanamasıdır. Delik kenarındaki mukozalar incelir, kurur ve kolayca çatlayabilir.
Özellikle kış aylarında, kuru iklimlerde veya kaloriferli ortamda yaşayan kişilerde burun kanamaları sık görülür. Ani gelişen kanamalar hastada hem endişe hem de sosyal kaygıya neden olur.
Ayrıca sık kanama yaşayan kişilerde, demir eksikliği ve kansızlık gelişebilir.
Burun Tıkanıklığı
Birçok hasta perforasyon olduğunda burundan daha rahat nefes alacağını sanır. Fakat perforasyon, burun içindeki hava akış düzenini bozar.
Türbülans dediğimiz düzensiz hava akımı, mukozayı rahatsız eder ve tıkanıklık hissine yol açar. Hastalar, “nefes alırken hava çarpıyor, rahat nefes alamıyorum” şeklinde tarif eder.
Özellikle geceleri artan tıkanıklık, horlama ve uyku bölünmesine yol açar.
Burun Akıntısı
Perforasyon, burun mukusunun akışını değiştirir. Normalde arka tarafa doğru akan mukus, perforasyondan dolayı öne akmaya başlar.
Bu durumda sabah kalktığınızda yastığınızda burun akıntısı lekeleri görebilir, gün içinde mendil kullanma ihtiyacınız artabilir.
Sürekli akan burun, sosyal ortamlarda sıkıntı yaratır ve ciltte tahriş, kızarıklık gibi sorunlara yol açar.
Burun Kuruluğu
Septum perforasyonu burnun doğal nem dengesini bozar. Delik nedeniyle hava hızlı ve düzensiz geçer, bu da mukozanın kurumasına sebep olur.
Kuruluk sonucu kabuklanma, kaşıntı ve yanma şikâyetleri sık görülür. Bazı hastalar burun içini parmakla karıştırarak bu kabukları koparmaya çalışır. Ancak bu durum yeni kanamalara ve enfeksiyonlara davetiye çıkarır.
Ses Değişiklikleri
Burnumuz sesimizin rezonans odası gibidir. Septum perforasyonu bu rezonans odasının şeklini bozar.
Sonuç olarak, ses tonunda incelme, burun sesi (nazalite), ses kısıklığı gibi değişiklikler olabilir. Özellikle mesleği şarkıcılık, öğretmenlik, avukatlık gibi konuşmaya dayalı olan kişiler için bu değişiklik büyük sorun yaratır.
Kronik Sinüs Enfeksiyonları
Burundaki mukus, sinüslerin doğal yollarından boşalır. Perforasyon, bu yolların işlevini bozabilir.
Mukus sinüslerde birikirse kronik enfeksiyonlar gelişir. Hastalar sık baş ve yüz ağrısı, doluluk hissi, koku kaybı, geniz akıntısı, ağız kokusu gibi şikâyetlerle başvurur.
Sürekli antibiyotik kullanımı bağırsak florasını bozabilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir.
Koku ve Tat Duyusunda Değişiklikler
Koku alma hücreleri burnun üst kısmında yer alır. Septum perforasyonu, hava akışını bozarak bu bölgeye ulaşan kokulu partiküllerin sayısını azaltır.
Koku kaybı (hiposmi veya anosmi) yaşanabilir. Koku alma kaybı, tat alma duyusunu da olumsuz etkiler.
Özellikle yemeklerden keyif alamama, tatları karıştırma veya “her şey aynı tadı alıyorum” şikâyetleri sık duyulur.
Septum Perforasyonu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Birçok kişi, “Septum perforasyonu zarar verir mi?” sorusunu sorduktan sonra, “Tedavi edilmezse ne olur?” diye de merak ediyor.
Tedavi edilmediği takdirde yukarıda sayılan zararlar artarak devam eder. Özellikle büyük perforasyonlar, zamanla daha fazla burun kuruluğu, sık kanamalar, ilerleyen koku kaybı, artan sinüzit atakları ve psikolojik stres yaratır.
Hastalar sosyal hayattan uzaklaşabilir, öz güven kaybı yaşayabilir.
Septum Perforasyonu Tedavisi Var mı?
Evet. Ancak tedavi perforasyonun boyutuna, yerine, hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır.
- İlaç tedavileri: Burun nemlendirici spreyler, merhemler, tuzlu su yıkamaları önerilir. Küçük perforasyonlarda yeterli olabilir.
- Septal button: Silikon bir aparatla perforasyon kapatılır. Cerrahiye uygun olmayan veya ameliyat istemeyen hastalarda geçici çözümdür. Ben bunu hiç önermiyorum.
- Cerrahi onarım: Delik çeşitli tekniklerle kapatılır. Zor ve deneyim gerektiren bir ameliyattır.
Cerrahi müdahalede amaç; hem burnun fonksiyonunu hem de estetiğini geri kazandırmaktır. Başarı şansı, perforasyonun boyutu küçüldükçe artar.
Septum Perforasyonu Tedavisinde Neden Çoğu Cerrah Ameliyat Tercih Etmez?
Birçok hastanın aklındaki sorulardan biri şudur:
👉 “Septum perforasyonu için ameliyat neden az yapılır? Cerrahlar neden çoğu zaman sprey, merhem ya da silikon buton önerir?”
Bunun cevabı oldukça basittir: Ameliyat zordur, başarı oranı görece düşüktür ve teknik olarak oldukça hassas bir süreç gerektirir.
Septum Perforasyonu Tedavisinde Neden Cerrahi Gereklidir?
Geleneksel onarım tekniklerinde başarı oranları perforasyonun büyüklüğüne ve burun içi dokuların durumuna göre değişir. Bu nedenle, hem anatomik hem de fonksiyonel olarak en iyi sonucu almak için farklı yaklaşımlar geliştirilmiştir.
Benim Özel Tekniğim: İki Katlı Kapatma Yaklaşımı
Kendi geliştirdiğim bu yöntemde, iki katlı doku kapatma prensibine dayanan bir sistem uyguluyorum. Böylece hem mukozal hem de destek dokuları sağlamlaştırarak perforasyon bölgesini güvenli şekilde onarıyoruz.
Bacak Zarı (Fasya) Kullanımı
Eğer hastanın sadece burun içinde çalışmamız yeterliyse, yani burnun dışarısında değişiklik yapmayacaksak bacaktan (genelde uyluk bölgesinden) aldığımız ince bir kas zarı (fasya) kullanıyoruz.
Bu zar, perforasyon bölgesine yerleştirildiğinde hem sağlam bir destek görevi görüyor hem de burun içindeki mukozanın iyileşmesini hızlandırıyor. Ayrıca bu zar, burnun içindeki hassas mukozayı koruyarak kuruluk ve kabuklanma riskini azaltıyor.
Burnun İçinden Doku Kaydırma
Bacak zarını yerleştirdikten sonra, burun içindeki mukozal dokulardan doku kaydırma (flap) tekniği uyguluyorum.
Bu işlem, burnun kendi doğal dokularını kullanarak ikinci bir koruyucu kat oluşturuyor. Böylece hem iç hem dış yüzey güçleniyor. Bu iki katlı yapı sayesinde, onarımın kalıcılığı artıyor ve tekrar delik oluşma riski minimize ediliyor.
Rinoplasti Kombinasyonu: Kaburga Kıkırdağı Kullanımı
Bazı hastalar, septum perforasyonu onarımı sırasında aynı seansta estetik bir müdahale de talep edebiliyor. Ya da burun dış yapısında ciddi deformiteler varsa, onarım sırasında mutlaka desteklenmesi gerekiyor.
Bu durumda, kaburga kıkırdağından parça alıyorum.
Kaburga Kıkırdağının Avantajı
- Yeterli miktarda sağlam doku sağlar.
- Hem yapısal destek hem de estetik şekillendirme imkânı sunar.
- Vücuda ait bir doku olduğu için uyum problemi yaşanmaz.
Kaburga Kıkırdağı Zarı ve İç Doku Kombinasyonu
Kaburga kıkırdağı kullanıldığında, sadece kıkırdağı değil, onun üzerindeki zarı da alıyorum.
Ayrıca, burun içinden yine doku kaydırma (flap) tekniği uygulayarak perforasyon üzerine ikinci katmanı sağlıyorum.
Bu sayede perforasyon bölgesinde iki katlı bir örtü sistemi oluşuyor:
- Kaburga kıkırdağının zarı ve veya bacak fasya dokusu
- Burnun içinden kaydırılan mukozal doku
Bu birleşim, hem septumun sağlam bir şekilde onarılmasını hem de burun fonksiyonlarının korunmasını sağlıyor.
İki Katlı Kapatma Yönteminin Avantajları
✔ Daha Güçlü Kapatma: Tek katlı klasik yöntemlere göre daha dayanıklıdır.
✔ Düşük Tekrar Delinme Riski: İki katlı yapı sayesinde perforasyonun tekrar açılma riski minimize edilir.
✔ Doğal Görünüm: Burun dışına gerek duyulursa rinoplasti kombinasyonu estetik olarak da tatmin edici bir sonuç sağlar.
✔ Fonksiyonel İyileşme: Hava akışı düzenlenir, burun tıkanıklığı, kanama ve kuruluk şikâyetleri azalır.
✔ Doku Uyum Avantajı: Hastanın kendi dokuları kullanıldığı için yabancı cisim reaksiyon riski yoktur.
Hangi Hastalara Uygulanabilir?
- Burun içinde küçük, orta veya büyük boy septum perforasyonu olanlara
- Uzun süreli burun kanaması, kuruluk, kabuklanma, koku kaybı şikâyeti olanlara
- Burun dış yapısında deformitesi olan veya estetik talebi bulunanlara
- Daha önce başarısız perforasyon onarımı geçirmiş hastalara
Ameliyat Süreci ve İyileşme
İki katlı kapatma ameliyatı genel anestezi altında yapılır.
- Eğer sadece bacak zarından doku alınacaksa, bacaktan küçük bir kesiyle fasya çıkarılır.
- Eğer kaburga kıkırdağı da kullanılacaksa, göğüs bölgesinden (genelde sağ taraftan) kıkırdak ve üzerindeki zar alınır.
Ameliyat süresi ortalama 3-5 saat arasında değişir. Hastalar genellikle 1 gün hastanede kalır.
İyileşme sürecinde:
- İlk 2-3 hafta burun içi pansuman ve bakım önemlidir.
- Burun içi nemlendirici sprey ve yıkamalar düzenli yapılmalıdır.
- Yaklaşık 3 ay içinde burnun iç mukozası tamamen adaptasyon sağlar.
Septum Perforasyonu Nasıl Önlenir?
Her perforasyonu önlemek mümkün olmasa da, alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
- Burun spreylerini uzun süre kontrolsüz kullanmamak.
- Buruna travmadan kaçınmak.
- Kimyasal maddeler (kokain vb.) kullanmamak.
- Burun kuruluğunda hekime danışmak, nemlendirici ürünleri önerildiği şekilde kullanmak.
- Üst solunum yolu enfeksiyonlarını zamanında tedavi etmek.
Sonuç: Septum Perforasyonu Zararlı Olabilir
Evet, septum perforasyonu kesinlikle “küçük bir delik” olarak geçiştirilecek bir durum değildir. Özellikle “septum perforasyonu zararları” şeklinde Google’da araştırma yapan kişiler için en net cevap şudur:
✅ Kanama,
✅ Tıkanıklık,
✅ Kuruluk,
✅ Akıntı,
✅ Ses değişiklikleri,
✅ Sinüs enfeksiyonları,
✅ Koku ve tat kaybı…
Bu yedi zarar, yaşam kalitesini ciddi şekilde bozar.
Bu nedenle, şikâyetleriniz varsa vakit kaybetmeden bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmanız çok önemlidir. Erken tanı, hem belirtilerin hafiflemesini hem de daha ileri komplikasyonların önlenmesini sağlar.
Sağlıklı nefes, sağlıklı yaşam demektir!
